برای عملکرد صحیح جعبه‌دنده، سیستم‌های الکترونیکی، هیدرولیکی و مکانیکی باید به صورت هماهنگ کار کنند. هنگامی که یکی یا چند تا از این سیستم‌ها دچار مشکل شوند، دنده عقب معمولاً اولین دنده‌ای است که تحت تأثیر قرار می‌گیرد. پیش از اینکه نگران شوید، بیایید نگاهی به مسائلی بیندازیم که مانع از تعویض خودرو به دنده عقب می‌شوند.
در ابتدا، تفاوت بین جعبه‌دنده اتوماتیک و جعبه‌دنده دستی/استاندارد: جعبه‌دنده‌های اتوماتیک و دستی به یک هدف مشترک می‌رسند – انتقال قدرت و گشتاور موتور به چرخ‌های محرک. هنگام تعویض به دنده عقب، چرخ‌دنده‌های معکوس با یکدیگر درگیر شده و سپس با شافت خروجی جعبه‌دنده قفل می‌شوند که در نهایت باعث چرخش چرخ‌های محرک می‌شود.
زمانی که راننده‌ی یک وسیله نقلیه با جعبه‌دنده اتوماتیک، دنده را به عقب می‌اندازد، سیستم مایع هیدرولیک فشرده شده به طور خودکار یک بسته کلاچ داخلی و نوارهایی را فعال می‌کند که چرخ‌دنده‌های معکوس را به یکدیگر و شافت خروجی قفل یا باز می‌کند. اما راننده‌ی یک وسیله نقلیه با جعبه‌دنده دستی، چرخ‌دنده‌های معکوس را با جابه‌جا کردن فیزیکی چرخ‌دنده‌ها با استفاده از دسته‌دنده قفل یا باز می‌کند.
دلایل احتمالی عدم حرکت خودرو به عقب
نیروی محرکه (جعبه‌دنده و دیفرانسیل) روشی است که قدرت موتور به چرخ‌ها منتقل می‌شود. اجزای مختلف جعبه‌دنده و دیفرانسیل و چرخ‌دنده‌ها، قدرت موتور را چند برابر کرده و سپس بین چرخ‌ها تقسیم می‌کنند. نکته جالب در مورد قدرت موتور این است که بدون اصطکاک برای نگه داشتن لاستیک‌ها به جاده، هیچ راهی برای بهره‌برداری از این قدرت وجود ندارد. در اینجا شایع‌ترین دلایلی که باعث می‌شود خودرویتان به دنده عقب نرود را می‌بینید:
سطح مایع جعبه‌دنده
وقتی مایع جعبه‌دنده کم باشد، ممکن است موتور به خوبی کار کند اما دنده عقب نرود. دستورالعمل‌های مالک خودرو را برای پیدا کردن گیج جعبه‌دنده و نوع خاص مایع جعبه‌دنده اتوماتیک (ATF) یا مایع جعبه‌دنده دستی که خودروی شما نیاز دارد، بررسی کنید.
سطح ATF باید بین علامت‌های “پر” و “اضافه” بر روی گیج باشد. اگر کم است، با استفاده از یک قیف تمیز، ATF جدید اضافه کنید. اگر بعد از اضافه کردن ATF، خودرو به دنده عقب رفت، قدم بعدی شما باید مراجعه به مکانیک برای بررسی نشتی باشد. ممکن است زمان خوبی برای شستشوی ATF و تعویض فیلتر باشد.
در خودرویی با جعبه‌دنده دستی، احتمالاً نیاز به جک زدن خودرو برای برداشتن درپوش پرکننده جعبه‌دنده و بررسی سطح مایع خواهد بود. اگر از زیر خودرو رفتن راحت نیستید، این کار را به مکانیک خود بسپارید.
مکانیزم‌های تعویض دنده
بسیاری از خودروهای دارای جعبه‌دنده اتوماتیک دارای یک سوئیچ انتخابگر دنده الکترونیکی هستند که به کامپیوتر (ECM) سیگنال می‌دهد. سپس ECM سیگنال‌هایی را به سایر حسگرها و اجزا می‌فرستد که در نهایت چرخ‌دنده معکوس را درگیر می‌کنند. حرکت آهسته دسته‌دنده از حالت پارک به حالت پایین چندین بار می‌تواند به حذف خوردگی از تماس‌های سوئیچ کمک کند و شما را در مسیر قرار دهد. تشخیص‌های الکترونیکی جعبه‌دنده، تعمیرات داخلی و تعویض کابل‌های تعویض دنده را به متخصصان جعبه‌دنده بسپارید.
در یک خودروی دارای جعبه‌دنده دستی، تنظیم نادرست لینک تعویض دنده و کابل‌های تعویض دنده آسیب‌دیده یا کشیده شده می‌تواند مانع از قفل شدن چرخ‌دنده معکوس شود. در خودروهای دارای جعبه‌دنده اتوماتیک، کابل‌های بد یا تنظیم نادرست لینک می‌توانند باعث شوند که نشانگر دنده به حالت عقب اشاره کند، در حالی که شما در حالت بی‌طرف قرار دارید. دستورالعمل‌های مالک خودرو را بررسی کنید؛ برخی از کابل‌های تعویض دنده قابل تنظیم هستند. تنظیم کابل یک راه حل موقتی است که می‌توانید قبل از بردن خودرو به تعمیرگاه انجام دهید.
توجه: خودروهای دارای جعبه‌دنده اتوماتیک دارای یک سوئیچ ایمنی پارک-بی‌طرف هستند که از شروع به حرکت در حالت عقب یا جلو جلوگیری می‌کند. کابلی که بیش از حد تنظیم نشده باشد، به خودرو اجازه می‌دهد در حالی که در دنده است، شروع به حرکت کند که می‌تواند باعث جلو یا عقب رفتن ناگهانی خودرو شود.
جعبه‌دنده، واشرها، آب‌بندها و اورینگ‌ها واشرهای خارجی جعبه‌دنده، آب‌بندها و اورینگ‌ها به منظور نگه‌داشتن مایع جعبه‌دنده در داخل جعبه‌دنده و جلوگیری از ورود آلودگی‌ها طراحی شده‌اند. مایع جعبه‌دنده کثیف یا آلوده نمی‌تواند به درستی قطعات داخلی را روانکاری کند. این امر باعث داغ شدن بیش از حد جعبه‌دنده و تشکیل رسوب و ورنی می‌شود.
تشکیل رسوب باعث سایش زودرس چرخ‌دنده‌ها و یاتاقان‌ها و شکست واشرها و آب‌بندها می‌شود. نشتی‌ها معمولاً در واشرهای پان (جعبه‌دنده اتوماتیک) یا پوشش‌های جانبی (جعبه‌دنده دستی) و مهر و موم شفت‌های خروجی یا محور محرک ظاهر می‌شوند. در جعبه‌دنده اتوماتیک، نشتی داخلی واشرها، آب‌بندها یا اورینگ‌ها مانع از درگیر شدن بسته‌های کلاچ و نوارها با چرخ‌دنده‌ها می‌شود که معمولاً علت عدم توانایی در دنده عقب است. رفع این مشکلات را به مکانیک خود بسپارید.
بدنه سوپاپ واقعاً یک شگفتی مهندسی مدرن است، بدنه سوپاپ جعبه‌دنده اتوماتیک شامل چندین سوپاپ الکترونیکی و مکانیکی فعال شده توسط مایع است که فشار هیدرولیک را به بسته‌های کلاچ و نوارهایی که چرخ‌دنده‌ها را درگیر می‌کنند، تأمین می‌کند. سوپاپ‌هایی که از جعبه‌دنده بیش از حد گرم شده بسته شده‌اند، واشر سوپاپ بدنه که خراب شده است، گذرگاه‌های هیدرولیک مسدود شده یا سلونوئیدهای تعویض نشتی، مانع از دنده عقب رفتن خودرو می‌شوند. تشخیص و تعمیر مشکلات بدنه سوپاپ را بهتر است به یک متخصص جعبه‌دنده خودرو بسپارید.
چرخ‌دنده‌های شکسته چرخ‌دنده‌های آسیب‌دیده ممکن است هنگام تعویض دنده صدای خرد شدن یا صدای خردکننده‌ای تولید کنند. یک چرخ‌دنده معکوس خودکار که خرد شده یا چرخ‌دنده معکوس دستی که شکسته است، باعث می‌شود که خودرو به دنده عقب نرود، اما نمی‌تواند جلوی حرکت خودرو به جلو را بگیرد.
علاوه بر صدای واضح چرخ‌دنده‌ها که به یکدیگر برخورد می‌کنند، ساییدگی فلز به فلز، گرد و تراشه‌های فلزی تولید می‌کند که سایر قسمت‌های جعبه‌دنده را آسیب می‌زند. تعمیرات جعبه‌دنده را به متخصصان واگذار کنید. برای جلوگیری از مشکلات آینده در جعبه‌دنده، از مکانیک خود بخواهید که به عنوان بخشی از هر تعمیر جعبه‌دنده، جعبه‌دنده، بدنه سوپاپ و خنک‌کننده رادیاتور را با حلال کاملاً شستشو دهد.
پارک کردن در یک شیب تند می‌تواند باعث شود که پین قفل به چرخ‌دنده‌ها گیر کند و مانع از حرکت خودرو به عقب شود. تکان دادن جلو و عقب در صندلی جلویی می‌تواند فشار را از پین آزاد کند.
در دماهای سرد، قبل از تعویض به دنده عقب، به خودرو زمان بدهید تا گرم شود. مایع جعبه‌دنده ممکن است نیاز به گرم شدن داشته باشد تا به درستی جریان یابد (یا یک آب‌بند سفت را گرم کند)، به ویژه هنگامی که بیرون هوا سرد است. در خودروی دارای جعبه‌دنده دستی، قبل از تلاش برای تعویض به دنده عقب، کلاچ را چندین بار پمپ کرده و به دنده یک و دو تعویض کنید تا صفحه کلاچ گیر کرده آزاد شود.
مهم! همیشه در صندلی راننده باشید و دنده در حالت “پارک” یا “بی‌طرف” باشد، پای شما محکم روی ترمز باشد و ترمز دستی را نیز کشیده باشید قبل از اینکه خودرو را روشن کنید یا دنده را تعویض کنید. هرگز از طریق یک در باز یا پنجره از بیرون خودرو به داخل دست نکنید تا موتور را روشن کنید یا دنده را تعویض کنید. حتی اگر موتور خاموش باشد، قرار دادن خودرو در دنده (تصادفی یا عمدی) باعث جلو یا عقب رفتن ناگهانی خودرو می‌شود که می‌تواند منجر به جراحات جدی یا مرگ شود.
آخرین نکته در مورد خودرویی که به عقب نمی‌رود با جعبه‌دنده خود مهربان باشید. قبل از تعویض دنده، کاملاً متوقف شوید. موتور را در حالت خلاص به دور بالا نبرید و سپس به حالت حرکت تغییر ندهید؛ این کار ممکن است جعبه‌دنده را آسیب بزند. با انجام نگهداری‌های منظم و تعویض روغن جعبه‌دنده (ATF) هر 50،000 کیلومتر، می‌توانید سال‌ها از خدمات بدون مشکل بهره‌مند شوید.