رانندگی از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر با یک وسیله نقلیه، تجربه‌ای متفاوت می‌تواند باشد بسته به اینکه شما از جعبه‌دنده دستی یا اتوماتیک استفاده کنید. هر دو شما را به مقصدتان می‌رسانند، اما رانندگی با جعبه‌دنده دستی کمی کار بیشتری نیاز دارد — اگرچه می‌تواند به زحمتش بیارزد.
تفاوت بزرگ این است که هر کدام چگونه دنده‌های مختلف را برای افزایش سرعت، کاهش سرعت و حرکت معکوس پیمایش می‌کنند. حتی هر دو دنده خلاص دارند، اما عملکرد آن در جعبه‌دنده اتوماتیک متفاوت از دستی است.
دانستن زمان و نحوه استفاده از دنده خلاص در جعبه‌دنده دستی به نوعی مهم‌تر از اتوماتیک است. با این حال، به شکلی جالب، این فرآیند ساده‌تر از جعبه‌دنده اتوماتیک است. برخی از شرایط شدید که نیاز به استفاده از دنده خلاص دارند بین این دو مشترک است، اما اگر شما تازه‌کار باشید یا به رانندگی با دستی عادت نداشته باشید، چندین موقعیت دیگر وجود دارد که در آن‌ها می‌خواهید به این دنده نیمه وارد شوید.
دنده خلاص چیست؟
دنده خلاص بیشتر اوقات استفاده نمی‌شود، زیرا این دنده به طور طراحی شده موتور را از چرخ‌های خودرو جدا می‌کند. این باعث می‌شود خودرو تحت تاثیر نیروی جاذبه حرکت کند، نه با قدرت موتور.
در جعبه‌دنده دستی، خلاص نقطه‌ای بین دنده‌ها است و نه یک تنظیم جداگانه مانند دنده یک یا معکوس. با فشردن کلاچ و حرکت دادن دنده از دنده فعلی (بدون وارد کردن آن به دنده جدید)، خودرو به حالت خلاص می‌رود. یکی از راه‌های خوب برای دو بار بررسی این حالت، بدون آزاد کردن کلاچ، این است که دنده را از پهلو به پهلو تکان دهید. اگر به راحتی حرکت کرد، احتمالاً در حالت خلاص هستید.
در حالی که نمی‌توانید با استفاده از پدال گاز در حالت خلاص سرعت بگیرید (به دلیل قطع شدن موتور از چرخ‌ها)، خودرو از کنترل خارج نمی‌شود. شما همچنان می‌توانید به طور معمول فرمان دهید و ترمزها نیز به همان اندازه که در حالت حرکت با موتور کار می‌کنند، کارآمد هستند. البته، این حرکت آزاد در حالت خلاص به این معنی است که سرعت خودرو بستگی به سرعت آن قبل از وارد شدن به حالت خلاص و اینکه در حال صعود یا نزول است دارد. بنابراین، اگر در حال بالا رفتن از یک تپه هستید، انتظار داشته باشید که در حالت خلاص به عقب حرکت کند.
چه زمانی استفاده از دنده خلاص ضروری است؟
شما به طور منظم هنگام تغییر دنده‌ها در حین رانندگی از حالت خلاص عبور خواهید کرد، اما معمولاً از این دنده به طور عمدی در حین رانندگی استفاده نمی‌کنید. وارد کردن و نگه داشتن خودرو در حالت خلاص بیشتر به شرایط خاص بستگی دارد.
یکی از رایج‌ترین موارد استفاده از خلاص زمانی است که شما در حالی که موتور هنوز در حال کار است متوقف شده‌اید — چراغ‌های راهنمایی، ترافیک و موارد مشابه. ماندن در یک دنده در هنگام توقف می‌تواند به کلاچ و ترمز فشار غیرضروری وارد کند، باعث سوختن مایع انتقال شود و کمی بنزین هدر دهد. همچنین، وقتی که متوقف شده‌اید و در حالت خلاص هستید، می‌توانید پا را از روی کلاچ بردارید و کمی استراحت کنید.
حالت خلاص همچنین زمانی که خودرو توسط هر وسیله‌ای غیر از موتور به صورت غیرفعال حرکت می‌کند، ضروری است. اگر موتور از کار افتاده و شما نیاز به هل دادن دارید، آن را در حالت خلاص بگذارید؛ اگر در حال عبور از یک کارواش اتوماتیک هستید، به خلاص بروید؛ اگر در حال یدک کشیده شدن با چهار چرخ روی زمین هستید، خلاص.
همچنین، اگر با مشکلات ترمز مواجه هستید، باید به حالت خلاص بروید، زیرا این حالت به شما امکان می‌دهد سرعت را به تدریج کاهش دهید و همزمان بتوانید به کنار جاده (و خارج از ترافیک) هدایت کنید، زیرا در غیر این صورت، فرمان در صورت خاموش شدن موتور قفل می‌شود. همین مسئله برای لحظات شتاب ناخواسته نیز صادق است — تغییر به حالت خلاص از افزایش بیش از حد سرعت خودرو جلوگیری می‌کند و به شما امکان می‌دهد به طور ایمن‌تر کنار کشیده و متوقف شوید.